Een week geleden zat ik na het afwerken van mijn acclimatisatie nog in het basiskamp naar weersvoorspellingen te kijken. Ik hoopte een gaatje in het slechte weer te vinden dat me zou toelaten om op 3 à 4 dagen tijd in relatief veilige omstandigheden naar de top van Makalu te klimmen en terug af te dalen. Vandaag zit ik op de vlieghaven van Istanboel op weg naar huis. Het heeft niet mogen zijn.
De weersomstandigheden waren dan ook uitzonderlijk slecht. Dit is de vierde keer dat ik in de periode april/mei in Nepal ben om te klimmen. Dit is de eerste keer dat de weersomstandigheden zo ongunstig zijn. Dat is niet enkel het geval op Makalu maar op alle 8000-ers in Nepal. Het was ook niet enkel het geval tijdens de laatste week maar het slechte weer houdt al weken aan. Op lagere hoogte is dat geen spelbreker maar als je naar de top van een 8000-er klimt, komt de veiligheid ernstig in gevaar als het te koud is en/of de wind te hard waait.
Waarom de weersomstandigheden zo slecht waren weet ik niet. Mogelijk zat El Nino er voor iets tussen. Dat weerfenomeen heeft in elk geval een negatieve invloed op het klimmen in Pakistan, maar mogelijk dus dit jaar ook in Nepal. Een interessant onderwerp voor discussie onder weerexperten lijkt me.
Vorig weekend zag het er eerst naar uit dat 19 en 20 mei best ok zouden zijn. Maandag bleek dat geen optie te zijn en leek donderdag 18 mei de beste dag. Maar zelfs de beste dag was met -27 C en 40 km/h wind een gevaar voor vingers en tenen. Op basis van de weersvoorspellingen hebben we de beklimming uitgesteld tot 22 en 23 mei maar al snel bleek ook daar de koude en de windsnelheid een spelbreker. Met het regenseizoen dat er aan komt had langer wachten geen zin meer.
Als klimmer heb je op dat moment twee keuzes. Ofwel kies je voor veiligheid en ga je naar huis, ofwel neem je meer risico’s. Zij die me kennen weten dat ik een conservatieve klimmer ben en dat de keuze voor de eerste optie dus voor de hand zou moeten liggen. Toch heeft het nog enkele dagen geduurd voor ik me kon neerleggen bij de situatie. In die paar dagen heb ik uitgebreid overlegd met de andere klimmers in mijn kamp, met de sherpa’s en met bevriende, professionele bergbeklimmers op het thuisfront. Mijn conclusie na enkele dagen was eenvoudig en pijnlijk: zonder extreme risico’s, geen top. Dinsdagavond heb ik aan het team mijn beslissing aangekondigd om te kiezen voor veiligheid.
Het feit dat ik met die beslissing een uitzondering was in het basiskamp, maakte het er niet makkelijker op. Maar ik vrees dat de gebeurtenissen van de afgelopen dagen me gelijk geven.
Op 15, 16 en 17 mei zijn er telkens klimmers naar de top van Makalu gegaan bij windsnelheden boven 50 km/h. Een aantal daarvan hebben de top gehaald en zijn ook veilig teruggekeerd. Maar een Indiaanse vrouw vocht vrijdagmorgen al twee dagen voor haar leven in kamp 3. Wat de schade aan haar lichaam is door bevriezing weet ik niet, maar het feit dat ze niet meer op eigen kracht kan afdalen voorspelt weinig goeds. Ook verschillende andere klimmers liepen lichte of zware bevriezing van vingers, tenen of andere lichaamsdelen op. Voor hen is dit misschien een aanvaardbare prijs voor het behalen van de top en een teken van grenzeloos doorzettingsvermogen, maar voor mij is het eerder een teken van overmoed.
Ook op Everest vielen al 8 doden en het seizoen is nog niet voorbij. Ook Everest kampte met slecht weer (hij ligt uiteindelijk maar 20 km van Makalu vandaan) en roekeloze klimmers. 8 dode klimmers op Everest is historisch gezien niet eens uitzonderlijk veel, maar het aantal klimmers met bevriezingsverschijnselen zou wel spectaculair zijn toegenomen. Ook van andere 8000-ers hoor ik gelijkaardige horrorverhalen.
Het is niet zo dat er meer klimmers zijn dan in het verleden. In 2007 werden voor Everest 800 permits uitgereikt (Nepal en China gecombineerd), in 2023 waren er dat nog 500. In 2007 was de tweede populairste 8000-er Cho Oyu. Die is nu zo goed als afgesloten door China. Het aantal klimmers op andere 8000-ers is dan wel toegenomen, maar ik twijfel er sterk aan dat er in 2023 meer geklommen wordt op 8000-ers dan in 2007. Integendeel zelfs vermoed ik. Het feit dat de klimmers meer gespreid zijn over verschillende 8000-ers, zou op het gebied van veiligheid eerder een goede zaak moeten zijn.
Het klopt ook niet dat de klimmers van vandaag minder ervaring hebben dan de klimmers in het verleden. Ook in het verleden liepen er al heel wat klimmers rond die weinig ervaring combineerden met grenzeloze ambitie en die bereid waren om gigantische risico’s te nemen. De Noord-Amerikanen en Europeanen in het basiskamp zijn wel in grote mate vervangen door Aziaten, maar op de kwaliteit van de klimmers heeft dat geen invloed. Wel is het een indicatie dat de hype van 8000 meter klimmen in Noord-Amerika zo goed als voorbij is en in Europa op zijn einde loopt.
Waar zit dan wel het verschil ? 15 jaar geleden werden grenzeloze ambitie en gebrek aan ervaring min of meer onder controle gehouden door de aanwezigheid van professionele, gecertifieerde klimmers. Die groep van klimmers is zo goed als verdwenen en niet vervangen door met mensen met dezelfde ervaring en kennis. De balans is daardoor volledig zoek.
De huidige organisatoren van expedities ontbreekt het aan de nodige expertise om klimmers veilig door deze uitdagingen te loodsen. Klimmers op Makalu werden drie dagen aan een stuk op een soort van zelfmoordmissie naar de top gestuurd omdat de organisatoren niet over recente en accurate weersvoorspellingen beschikten. Klimmers liepen verloren in de mist tussen kamp 4 en kamp 3 omdat er geen touwen waren aangelegd. Nochtans is die mist tussen kampen 3 en 4 een gekend fenomeen. Maar touwen kosten nu eenmaal geld. En ze aanleggen vereist een stevige inspanning. Op Kanchengjunga liep het team dat de touwen moest aanleggen zelfs verloren op weg naar de top.
Nepal moet dringend herbekijken hoe het met zijn klimtoerisme omgaat. Zoniet zullen er de volgende jaren nog veel meer slachtoffers vallen. Die extra regulering zal echter een moeilijke zaak worden voor een land dat maar 34/100 scoort op de corruptie-index.
Tot slot nog het beeld dat voor mij de expeditie op een grappige manier samenvatte. Vrijdagmorgen werd ik door een helikopter netjes afgezet op de luchthaven van Kathmandu, samen met 4 andere passagiers. Twee van hen kwamen van het Makalu basiskamp, de andere twee hadden we in Lukla opgepikt. Ik stapte uit de helikopter en plots werden we omsingeld … door 4 ziekenwagens. Blijkbaar werden mijn 4 medepassagiers stuk voor stuk opgewacht om naar het ziekenhuis over te brengen. De ambulanciers probeerden uit te vissen wie naar welk ziekenhuis moest en ik moest enkele keren uitleggen dat ik eerder behoefte had aan een pintje dan aan een dokter. Een pintje dat ik trouwens ook na mijn 8e expeditie naar een 8000-er kan vasthouden met 10 intacte vingers.
